ΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ 4ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ του Ιωάννου Μεταξά

Από της  4ης Αυγούστου 1936 εβαδίσαμεν όλοι μαζί στερεά ηνωμένοι. Τό τι έγινεν έκτοτε το γνωρίζετε όλοι.Οι σκοποί μας ήσαν πολλαπλοί και πολυσχιδείς, αλλά τους μαζεύω εις ολίγα μόνον δια να τους παρουσιάσω ενώπιον σας:

Πρώτος σκοπός η ασφάλεια του Κράτους από παντός εξωτερικού κινδύνου, μέ δύο κατευθύνσεις κυρίως: Την μίαν πολεμικήν και την άλλην διπλωματικήν. Έπρεπε ν’ αρχίσωμεν την δημιουργίαν πολεμικών δυνάμεων, επίμοχθον καΐ δυσχερέστατον, διότι ο στρατός μας επέρασεν από περιπετείας και διότι έπρεπε να ευρεθούν και τα αναγκαία οικονομικά μέσα. Εδαπανήσαμεν Ελληνικέ Λαέ μέχρι τής στιγμής 9.000.000.000 δραχ. και βαδίζομεν προς 10.000.000.000 καΐ πλέον. Αυτά δε όλα ήσαν χρήματα ιδικά σου. Δεν  βοήθησε κανένας ξένος.

Δεν είχομεν καμμίαν βοήθειαν από κανένα. Ήσαν χρήματα δια τά οποία δεν σε επεβαρύναμεν με καμμίαν βαρειάν φορολογίαν, ούτε έθιξαμε την αποταμίευσίν σου. Τό δεύτερον ήτο ότι έπρεπε η Ελλάς να διαχειρισθεί και διπλωματικώς τα ζητήματα τα αφορώντα την ασφάλειάν της. Στερέωμα της Βαλκανικής συμμαχίας, απόλυτος εντιμότης και πίστις εις τους συμμάχους μας, διατήρησις των φιλιών των έξω της Ελλάδος. Το αποτέλεσμα της διπλωματικής αυτής εργασίας το έχεις υπ’ όψιν σου, Ελληνικέ Λαέ, διότι το είδες εκδηλούμενον κατά τας ημέρας του Πάσχα..

Δεύτερος σκοπός ήτο η αναστήλωσις του εθνικού φρονήματος, η επάνοδος των μεγάλων και ευγενών παραδόσεων, η πίστις εις το μέλλον της Πατρίδος. Είχομεν να αντιμετωπίσωμεν, κατά την πραγματοποίησιν του σκοπού αυτού, την φθοροποιόν ενέργειαν του κομμουνισμού, την οποίαν κατεβάλαμεν και την οποίαν συνετρίψαμεν. Είχομεν να αντιμετωπίσωμεν την νοσηράν διανόησιν, η όποία ενόμιζεν ότι αποτελεί έργον προόδου το να πείσει τους «Ελληνας ότι η ελληνικότης των ήτο κάτι το δευτερεύον ή και περιττόν.

Να πείσει ότι έπρεπε κυρίως να προσέξωμεν εις τας παραδόξους ιδέας, τας εντελώς αορίστους καί νεφελώδεις, του άνθρωπισμού, ότι έπρεπε να φέρουν τα πλέον παράδοξα και τα πλέον εις τινας περιστάσεις ανήθικα ήθη και έθιμα εις την χώραν. Την επολεμήσαμεν και την νοσηράν αυτήν διανόησιν και την περιωρίσαμεν εις ελάχιστον κύκλον, ώστε να μη δύναται να είναι πλέον επιβλαβής.

Τρίτος σκοπός υπήρξεν η κοινωνική μεταρρύθμισις. Και εννοώ κοινωνικήν μεταρρύθμισιν πρώτα την ανύψωσιν του εργατικού κόσμου, ο οποίος έπρεπε να αισθανθή ότι ολόκληρη η κοινωνία είναι αλληλέγγυος προς αυτόν και να θεωρήση η κοινωνία ότι το οφείλει εις τον εργατικόν κόσμον, του το οφείλει ως υποχρέωσιν και όχι ως ελεημοσύνην.

Έπειτα, έπρεπε να μεριμνήσωμεν διά το έτερον σκέλος του οικοδομήματος, διά τον αγρότην. Τον ελαφρώσαμεν από το βάρος των χρεών, υπό το όποιον εστέναζε και εφροντίσαμε να του δώσωμεν όλα τα μέσα, ούτως ώστε να ημπορή να ριχθή με όλην του την ψυχήν εις την δουλειά, διά να αναπτύξη την παραγωγήν και να ανοίξη τους πόρους της ευδαιμονίας του Έθνους.

Επάνω εις τους δύο αυτούς ογκώδεις στύλους, εστηρίξαμεν το αστικόν καθεστώς της Ελλάδος. Έπρεπε να φροντίσωμεν διά την τάξιν των ενδειών, των πασχόντων, των ασθενών. Και γνωρίζατε όλοι τι έκαμε κατά τό διάστημα των τριών αυτών ετών η κοινωνική πρόνοια.

Η άλλη όψις της κοινωνικής μεταρρυθμίσεως ήτο η φροντίς διά την διοίκησιν της χώρας. Ήτο η κατάργησις των προνομίων. Η παύσις της διαιρέσεως των πολιτών εις προνομιούχους και μη, η εξίσωσις όλων των πολιτών μεταξύ των. Συγχρόνως δε εμεριμνήσαμεν και δια την δικαιοσύνην, άνευ της οποίας δεν ήτο δυνατόν να υπάρχη πολιτεία. Έτσι εννοήσαμεν τήν κοινωνικήν μεταρρύθμισιν, η οποία ανταποκρίνεται σ’ έναν πόθο τόσο σφοδρά, δικό σου, Ελληνικέ Λαέ, καί η οποία συντελείται και θα εξακολουθήση συντελουμένη κατά τον ίδιον τρόπον, μέχρις ότου σου στερεώση το αίσθημα της απολύτου ελευθερίας. Διότι τώρα και μόνον είσαι ελεύθερος, Ελληνικέ Λαέ, όταν ουδείς δύναται να σε πιέση και όταν ο καθένας από σας, ίσος προς όλους τους άλλους, δύναται, απέναντι οιασδήποτε Αρχής, να επιδιώξη απ` ευθείας το δίκαιόν του.

Ο τέταρτος σκοπός μας ήτο η έντασις της πάσης φύσεως εθνικής παραγωγής, υλικής και πνευματικής. Διά να ημπορέσωμεν να άναπτύξωμεν την παραγωγήν, εχρειάζοντο παραγωγικά έργα. Και πρός εκτέλεσιν αυτών των έργων (δρόμων, λιμένων, αποξηράνσεων ελών και πάσης φύσεως παραγωγικών έργων) διεθέσαμεν 1345 εκατομμύρια το χρόνο. Και κατωρθώσαμεν, μέχρις αυτής της στιγμής, να σου δώσωμεν, Ελληνικέ Λαέ, 1853 χιλιόμετρα νέων οδών, 276.000 νέα στρέμματα προς καλλιέργειαν, να προστατεύσωμεν από τας πλημμύρας και να καταστήσωμεν παραγωγικά ένα εκατομμύριον νέων στρεμμάτων και να εξασφαλίσωμεν την άρδευσιν άλλων 470.000 νέων στρεμμάτων. Και αυτά τα χρήματα είναι δικά σου. Ελληνικέ Λαέ. Είναι εκείνα, τα οποία ελάβομεν, κατά μέρος μέν από τους φόρους σου, και κατά μέρος απο την άποταμίευσίν σου.

Δεν παρημελήσαμεν και την καλλιτεχνικήν παραγωγήν εν γένει. Εκατομμύρια ολόκληρα εξωδεύσαμεν διά την ενθάρρυνσιν των καλλιτεχνών, διά την αγοράν εικόνων και αγαλμάτων και, ιδίως, δια το θέατρόν μας το οποίον αποτελεί την καθ’ εαυτό εθνικήν τέχνην της Ελλάδος από των αρχαιοτέρων χρόνων μέχρι σήμερον.

Ο πέμπτος σκοπός μας ήτο η μέριμνα διά την δημοσιονομίαν. Διότι, πώς θα εξετελούντο τόσα και τόσα πράγματα. Πού θα ευρίσκοντο τα δισεκατομμύρια διά τας πολεμικάς μας παρασκευάς, πού θα εξευρίσκοντο τα δισεκατομμύρια διά τα παραγωγικά έργα, διά τα έργα της προνοίας, διά τα σχολεία, διά τα δικαστηρια. Πού αλλού παρά εις την οικονομίαν του λαού. Καί εν τοσούτω, κατωρθώσαμεν να μη σας επιβαρύνωμεν, παρά διά μιας φορολογίας ελαχίστης η οποία δεν υπερβαίνει τα 500 έκατομμύρια το έτος, απέναντι των δισεκατομμυρίων, που σας εδώσαμεν εις έργα. Και το κατωρθώσαμεν το θαύμα αυτό, διότι ένοικοκυρεύσαμεν τα οικονομικά μας. Και, μ’ αύτόν τον τρόπον, κατωρθώσαμεν να προυσιάσωμεν το φαινόμενον, διά το όποιον απορούν οι ξένοι: Χωρίς να έπιβαρύνωμεν τον Έλληνικόν Λαόν διά φόρων υπερμέτρων, κατωρθώσαμεν να του δώσωμεν εκείνα τα οποία δεν είχεν αποκτήσει ούτε σε μια εκατονταετίαν.

Ο έκτος σκοπός—και εδώ σας βεβαιώ είμαι βαθύτατα συγκεκινημένος—έκτος σκοπός μας ήτο η οργάνωσις της Νεολαίας. Διότι εσκέφθηκα, όπως σκέπτεσθε και όλοι σεις, ότι, οποιοδήποτε μεγαλούργημα εάν κατορθώσουμε, ο,τιδήποτε μεγαλοπρεπή πράγματα και εάν εκάμναμεν, όλα αυτά θα ήσαν τίποτε, εάν η γενεά, η οποία έρχεται μετά από ημάς δεν είναι εις θέσιν όχι μόνον να τα έκτιμήση αλλά και να τα προαγάγη και να τα υψώση ακόμη πιο επάνω από εκεί που τα υψώσαμεν ημείς. Κατά το διάστημα της τριετίας ιδρύσαμεν 1739 σχολεία, διωρίσαμεν 3288 δημοδιδασκάλους και νηπιαγωγούς και εκατόν ακόμη εκτάκτους. Δεν είμαι ακόμη ευχαριστημένος, διότι νομίζω ότι δεν έκάμαμεν ακόμη αρκετά και μόλις μου επιτρέψουν αι δαπάναι της πολεμικής προπαρασκευής, θα κάμω τα άδύνατα δυνατά διά να ενισχύσω ακόμη περισσότερον την παιδείαν.