Για τον Καρλ Γιουνγκ, συνεπώς, οι διανοητικά ασθενείς ήταν άνθρωποι που στοιχειώνονταν από τα«φαντάσματα» αυτά, και για να θεραπευτούν έπρεπε να τα κατανοήσουν και να συμφιλιωθούν μαζί τους, ανακαλύπτοντας παράλληλα, ξανά, τις προσωπικές τους μυθολογίες. Αυτά τα «φαντάσματα», λοιπόν, είναι τα«αρχέτυπα» που εμπεριέχονται στο «συλλογικό ασυνείδητο», τα οποία και ορίζει ως την εκ φύσεως τάση που έχουν οι άνθρωποι, για να αντιλαμβάνονται οτιδήποτε με συγκεκριμένο «αρχέγονο τρόπο». Αν και οι απόψεις του αυτές εξόργισαν πολλούς ψυχιάτρους που επιτέθηκαν στις θεωρίες του, ο Γιουνγκ στην συνέχεια της ζωής του ανέπτυξε περαιτέρω την «θεωρία των αρχετύπων», αναγνωρίζοντας και κατηγοριοποιώντας πλήθος αυτών. Πρόκειται για διάφορες εικόνες – σύμβολα και για τις μορφές (anima) των ανθρώπινων τύπων, όπως παραδείγματος χάριν του δυνατού άνδρα, του σοφού βασιλιά, της κακιάς μάγισσας, του γενναίου ιππότη, του παιδιού, του ήρωα, της παρθένου, του σοφού, της γέννησης, του θανάτου, της μητέρας γης, της σκιάς που σχετίζεται με την ζωώδη φύση μας και την σκοτεινή, καταπιεσμένη πλευρά του εαυτού, της μητέρας που είναι το σύμβολο της ψυχικής δύναμης, της περσόνας που αντιπροσωπεύει την δημόσια εικόνα μας, του εαυτού που υποδηλώνει την έσχατη ένωση της προσωπικότητας, καθώς και για τάσεις, ένστικτα και αντιλήψεις για τον κόσμο και τον Θεό.
Σε όλες τις ομαδικές ή κοινωνικές εκδηλώσεις του ανθρώπου παρατηρείται μια ενωτική γραμμή, που συνδέει τόπους και χρόνους. Έτσι, τα «αρχέτυπα», κατά τον Καρλ Γιουνγκ, που καταμαρτυρούν την οικουμενικότητα των παραστάσεων, τόσο στα όνειρα, όσο και στην τέχνη και στην θρησκεία, δεν είναι παρά κληρονομικές εγγραφές στο DNAτων χρωμοσωμάτων όλων των ανθρώπων. Το «συλλογικό ασυνείδητο» εκδηλώνεται ομοιόμορφα σε κάθε άνθρωπο, και τα διάφορα σύμβολα, που αποτελούν μια έκφραση δυναμισμού της σκέψης στην περιοχή της εικόνας, είναι περίπου κοινά σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Στην ανθρώπινη ψυχή υπάρχουν εικόνες ανεξίτηλα χαραγμένες από την στιγμή της γέννησης, μια βάση δεδομένων που χρειάστηκε αιώνες για να συγκροτηθεί, αλλά συνοδεύει πλέον κάθε ανθρώπινη ύπαρξη, και που εκεί έχουν αποκρυσταλλωθεί πρότυπα ψυχονοητικής συμπεριφοράς και βρίσκονται τα θεμέλια μιας πληθώρας εκδηλώσεων του ανθρώπου, όπως είναι οι μύθοι, οι αριθμοί, οι συμβολισμοί, καθώς και οι αρχές της τέχνης και της επιστήμης.
Το «αρχέτυπο», δηλαδή, ως ο αρχικός τύπος, χρησιμεύει ως υπόδειγμα, πρότυπο και μοντέλο, και μας καθοδηγεί σε ορισμένες βασικές συμπεριφορές, όντας αντιπρόσωπος, ως προς τα πιο χαρακτηριστικά του στοιχεία, εικόνων, ιδεών, εμπειριών και συναισθημάτων. Επισημαίνεται, δε, ότι η ύπαρξη των «αρχετύπων»έχει γίνει δεκτή, άμεσα ή έμμεσα, από πλήθος επιστημών, όπως για παράδειγμα στην Εθνολογία ως συλλογικές αναπαραστάσεις, στην Βιολογία ως πρότυπα συμπεριφοράς και μορφογενετικά πρότυπα, στην Ιστορία ως μοντέλα επανάληψης των βασικών γεγονότων, στην ΣυγκριτικήΜυθολογία, καθώς και στην Εθιμογραφία ως θέματα με παρόμοια χαρακτηριστικά.
Κατ’ επέκταση, ο Καρλ Γιουνγκ προέβη στην ανάπτυξη μιας ακόμη θεωρίας, εκείνη της «συγχρονικότητας»,βάσει της οποίας επιχείρησε να αναλύσει την φύση των συμπτώσεων και την αντίληψη μας σε σχέση με αυτές. Πιο συγκεκριμένα, διατυπώνοντας την Αρχή αυτή, συνδέει γεγονότα, τα οποία δεν συνδέονται με κάποια φανερή σχέση αιτίας, ενώ στο έργο του «Δομή και Δυναμική της Ψυχής» αναφέρει πως άρχισε να παρατηρεί συμπτώσεις που προκαλούσαν ανοικτά τους υπολογισμούς των πιθανοτήτων, στην διάρκεια των ερευνών του για το «συλλογικό ασυνείδητο». Η «συγχρονικότητα» πρόκειται μια επεξηγηματική αρχή, βάσει της οποίας εξηγούνται συμπτώσεις που έχουν νόημα, και βασική της ιδέα είναι ότι υπάρχει μια αναιτιώδης αρχή, η οποία συνδέει γεγονότα που έχουν παρόμοια σημασία, ανάλογα με την χρονική σύμπτωση τους και όχι με την ακολουθιακή σειρά που εμφανίστηκαν. Σταδιακά, λοιπόν, ο μεγάλος ψυχολόγος οδηγήθηκε στον ισχυρισμό ότι υπάρχει ένας συγχρονισμός μεταξύ του νου και του φαινόμενου κόσμου που αντιλαμβανόμαστε. Επίσης, το «συλλογικό ασυνείδητο», κατά τον Γιουνγκ, δεν ελέγχεται από την συνείδηση του ατόμου με αυτόματο τρόπο, αλλά αποτελεί μια αυθύπαρκτη οντότητα, η οποία κατοικεί απλά στην ψυχή του. Όσον αφορά, όμως, στα «αρχέτυπα», αποφαινόταν ακόμα ότι εμφανίζουν μια κανονικότητα στην εμφάνιση τους, καθορίζοντας τους βασικούς τύπους των ανθρώπων, που ο σπουδαίος ψυχολόγος κατηγοριοποιούσε σε δυο είδη, στους εσωστρεφείς και στους εξωστρεφείς, εντοπίζοντας όμως και επιμέρους κατηγορίες.
Συνεπώς, ο Καρλ Γιουνγκ θεωρούσε ότι το φαινόμενο της «συγχρονικότητας» συνδεόταν με ψυχικές καταστάσεις που αναπτύσσονται μέσω της επιρροής των «αρχέτυπων», τα οποία όριζε σαν πρότυπα, μοντέλα δηλαδή, έμφυτα στην ανθρώπινη ψυχή και συνάμα κοινά για όλη την ανθρωπότητα. Συχνά, τα «αρχέτυπα»αυτά τα αναφέρει σαν «αρχέγονες εικόνες», που παρέχουν την αναπαράσταση όλων των ανθρώπινων στάσεων απέναντι στον θάνατο, στην σύγκρουση, στην μετενσάρκωση και στην μυστικιστική εμπειρία. Η«κανονικότητα των αρχετύπων» εξηγεί διάφορες απίθανες συμπτώσεις γεγονότων, καθώς η μη συνειδητή δράση των αρχέγονων δυνάμεων δύναται να υποβάλλει ακόμα και έναν ολόκληρο λαό, στο να διαμορφώνει τους παράγοντες που τον οδηγούν να βιώνει σε τακτά χρονικά διαστήματα παρόμοιες ιστορικές φάσεις. Επίσης, δε, αναφέρει ότι κάποιες φορές συμβαίνει ένα «αρχέτυπο» να ενεργοποιείται από ένα συναισθηματικά φορτισμένο γεγονός και τότε τείνει να έλκει γεγονότα παρόμοιας φύσης, ανοίγοντας δρόμο στα γεγονότα που ονομάζονται «συμπτώσεις».
Δεχόταν την ύπαρξη μιας περίεργης αλληλεξάρτησης των αντικειμενικών στοιχείων μεταξύ τους, καθώς και με τις υποκειμενικές, ψυχικές καταστάσεις του παρατηρητή. Μάλιστα, εντόπισε δείγματα αυτής της αλληλεξάρτησης, την οποία θεωρούσε άρρηκτα δεμένη με την έννοια της «συγχρονικότητας», τόσο στις ψυχιατρικές του σπουδές, όσο και στην έρευνα του πάνω στις εσωτεριστικές πρακτικές. Σύμμαχο στην προσπάθεια να διατυπώσει την θεωρία του αυτή, ο Γιουνγκ βρήκε την Κβαντική Φυσική, στα πλαίσια της οποίας είχε διατυπωθεί η θεωρία ότι ένα πεδίο του χώρου μπορεί να γίνει αντικειμενικά γνωστό, μόνο με την ύπαρξη ενός παρατηρητή, ο οποίος όμως επεμβαίνει αναγκαστικά με την παρουσία του στην κατάσταση του χώρου, με τις ανακαλύψεις αυτές να τον βοηθούν να καταλάβει διαισθητικά ότι ύλη και συνείδηση συνδέονται με ουσιώδη τρόπο, σαν δυο συμπληρωματικές όψεις μιας ενοποιημένης πραγματικότητας.
Ο Καρλ Γιουνγκ αφιέρωσε την ζωή του στην εξέλιξη των ιδεών του και στην θεραπεία των ανθρώπων που έπασχαν από διάφορα ψυχικά προβλήματα ή είχαν απολέσει την διάθεση τους για ζωή, βοηθώντας τους να ανακαλύψουν ο καθένας τον δικό του προσωπικό «μύθο», όπως αυτός εκφραζόταν μέσα από τα όνειρα και την φαντασία του, ώστε να οδηγηθούν στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας τους. Εν κατακλείδι, αξίζει να αναφερθεί ότι προς το τέλος της ζωής του διευκρίνισε ότι τα βαθύτερα στρώματα του «ασυνειδήτου»λειτουργούν ανεξάρτητα από τους νόμους του χώρου, του χρόνου και της αιτιότητας, δίνοντας έναυσμα και λειτουργία στα λεγόμενα «παραψυχικά φαινόμενα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου