Η απόρρητη ιστορία του Αιγαίου

Τεράστιο κοίτασμα πετρελαίου βρίκσεται λίγο έξω από τα χωρικά ύδατα της Θάσου και αδιαμφισβήτητα εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, σύμφωνα με άκρως απόρρητα αμερικανικά έγγραφα, τα οποία ήρθαν στα χέρια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ) το διάστημα 1991-1993 και παρουσιάζονται αυτούσια και για πρώτη φορά στο βιβλίο «H απόρρητη ιστορία του Αιγαίου». Το τεράστιο αυτό κοίτασμα δεν αξιοποιείται από την Ελλάδα, καθώς η Τουρκία αμφισβητεί με απειλές πολέμου την κυριότητα του οικοπέδου ενώ οι ΗΠΑ αναλαμβάνουν να προωθήσουν ένα σχέδιο συνεκμετάλλευσης θέτοντας, τελικά, ολόκληρη την περιοχή του Αιγαίου υπό τον έλεγχό τους. Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η ιστορία των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας – ΗΠΑ τις τελευταίες δεκαετίες, σύμφωνα με τα εμπιστευτικά, απόρρητα και άκρως απόρρητα έγγραφα του State Department που παρουσιάζονται για πρώτη φορά. Το βασικό υλικό και ο σκελετός της ιστορίας που αναπτύσσεται στο βιβλίο του Δημήτρη Μηλάκα είναι το προϊόν μιας επιτυχημένης ελληνικής κατασκοπευτικής επιχείρησης εις βάρος των ΗΠΑ, την οποία μάλιστα ο κατάσκοπος Στίβεν Λάλας πλήρωσε με δεκαπέντε χρόνια εγκλεισμού σε αμερικανικές φυλακές. Ο Λάλας, τεχνικός επικοινωνιών του State Department, υπήρξε για περισσότερο από δέκα χρόνια ένας άκρως αποδοτικός πληροφοριοδότης των ελληνικών κυβερνήσεων για τις διαθέσεις και τις κινήσεις της Ουάσιγκτον. Τον Δεκέμβριο του 1990 ο Λάλας τοποθετήθηκε στη Μονάδα Επικοινωνίας Προγραμμάτων (ΜΕΠ) της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα και άρχισε να παραδίδει στην ΕΥΠ άκρως απόρρητα αμερικανικά έγγραφα. Όπως προέκυψε από την έρευνα των Αμερικανών, την τριετία 1991-1993 ο Λάλας έδωσε συνολικά 240 απόρρητα έγγραφα στην ελληνική πλευρά. Τα σημαντικότερα από αυτά, μεταφρασμένα από την ΕΥΠ, μαζί με κάποια ακόμη «άκρως απόρρητα» έγγραφα από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών «διατρέχουν» ως σκελετός τα κεφάλαια (και την ιστορία) αυτού του βιβλίου.

Ο αριθμημένος κατάλογος που ακολουθεί παρουσιάζει – με τη σειρά που εμφανίζονται στις σελίδες του βιβλίου – το πρωτογενές υλικό, το οποίο προέρχεται από:

1. Αριθ. 1931/7.5.91: Εκτεταμένη έκθεση της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα (Williams) «επί των ελληνοτουρκικών διαφορών στο Αιγαίο». Στην έκθεση προβάλλεται ως κίνητρο για μία ελληνοτουρκική συμφωνία για πετρελαϊκές έρευνες στο Αιγαίο η ύπαρξη ενός κοιτάσματος στη Θάσο της τάξης του ενός δισεκατομμυρίου βαρελιών. Παρουσιάζονται επίσης οι εκτιμήσεις της πρεσβείας για τις δυνατότητες / πιθανότητες να προχωρήσει ένα σχέδιο διευθέτησης.
2. Αριθ. 3163/21.2.92: Οδηγίες του State Department (Eagleburger) στην αμερικανική πρεσβεία στην Άγκυρα να διαβεβαιώσει την τουρκική κυβέρνηση ότι η Ουάσιγκτον δεν επιθυμεί την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων.
3. Αριθ. 1835/3.4.91: Τηλεγράφημα του State Department (Kimmitt R., Under Secretary of State for Political Affairs – 1989-1991) προς τις πρεσβείες Αθήνας και Άγκυρας με στόχο την πυροδότηση ελληνοτουρκικού διαλόγου. Στόχος, οι έρευνες και η εκμετάλλευση πετρελαϊκών κοιτασμάτων στο Αιγαίο.
4. Αριθ. 1839/3.4.91: Τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα (Sotirhos), με το οποίο επιδοκιμάζεται η έναρξη της πρωτοβουλίας που αναφέρεται στο πιο πάνω (1835/3.4.91) τηλεγράφημα.
5. Αριθ. 1850/4.4.91: Τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Άγκυρα (Abramowitz M.), στο οποίο η πρωτοβουλία του State Department (1835/3.4.91) χαρακτηρίζεται «λογικό έναυσμα για την πυροδότηση διμερών ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων».
6. Αριθ. 1890/21.4.91: Τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα (Sotirhos), στο οποίο περιγράφεται η συζήτηση με τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και το πώς αυτός αποδέχεται την αμερικανική πρωτοβουλία για τις γεωτρήσεις στο Αιγαίο.
7. Αριθ. 1904/28.4.91: Τηλεγράφημα του επιτετραμμένου της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα (Williams) για την αποτίμηση της συνάντησης Μητσοτάκη – Σωτήρχου και τα επόμενα βήματα της πρωτοβουλίας.
8. Αριθ. 1362/20.1.91: Τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα για την προετοιμασία της επίσκεψης του Έλληνα ΥΠΕΞ Αντώνη Σαμαρά στην Ουάσιγκτον.
9. Αριθ. 2820/5.12.91: Τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα για την προετοιμασία της επίσκεψης του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη τον Δεκέμβριο του 1991 στην Ουάσιγκτον.
10. Αριθ. 2741/19.11.91: Τηλεγράφημα – ανάλυση του State Department (Eagleburger) για τις δυνατότητες και τη θέση της Τουρκίας στον κόσμο μετά το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης. Το τηλεγράφημα αποτυπώνει συνομιλία των υφυπουργών ΗΠΑ – Τουρκίας στην Ουάσιγκτον.
11. Αριθ. 3154/20.2.92: Τηλεγράφημα του State Department , το οποίο περιγράφει τη συζήτηση του εκτελούντος χρέη ΥΠ ΕΞ των Η ΠΑ (Kanter) με τον Τούρκο ΥΠΕΞ (Cetin) για τον τουρκικό ρόλο στην περιοχή.
12. Αριθ. 3094/10.2.92: Τηλεγράφημα από την αμερικανική πρεσβεία στην Άγκυρα (Barkley), το οποίο καταγράφει τις τουρκικές φιλοδοξίες και κινήσεις για διεκδίκηση του ρόλου της τοπικής υπερδύναμης.
13. Αριθ. 3020/28.1.92: Τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Άγκυρα (Barkley) για τα όρια της προσέγγισης της Τουρκίας στην Ε.Ε. και τις δυσκολίες στις γερμανοτουρκικές σχέσεις.
14. Αριθ. 1892/23.4.91:Ανάλυση για τις αδυναμίες του τουρκικού στρατού από την DIA (Defence Intelligent Agency).
15. Αριθ. 3015/28.1.92: Τηλεγράφημα – ακτινογραφία των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων από τον ΑΚΑΜ (Ακόλουθο Άμυνας) στην αμερικανική πρεσβεία της Άγκυρας.
16. Αριθ. 1705/9.2.91: Τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας της Άγκυρας για τις συνομιλίες πρεσβευτή (Αμπράμοβιτς) με παράγοντες του τουρκικού ΥΠΕΞ και στρατού για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
17. Αριθ. 3029/30.1.92: Τηλεγράφημα από την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα (Σωτήρχος) με εκτιμήσεις για την επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη – Ντεμιρέλ στο Νταβός.
18. (Πρωτότυπο: Responding to streamer project in Aegean ): Τηλεγράφημα από το State Department (Baker) προς την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα με οδηγίες για τον τρόπο αντίδρασης στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα ερευνών στο Αιγαίο (streamer project in Aegean).
19. Αριθ. 3251/16.3.92: Τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα, το οποίο περιγράφει το πάγωμα της αμερικανικής πρωτοβουλίας για γεωτρήσεις στο Αιγαίο και του ελληνοτουρκικού διαλόγου.
20. Αριθ. 3244/13.3.92: Τηλεγράφημα από το State Department (Eagleburger) προς την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα για τον υπολογισμό των αντιδράσεων – συνεπειών στην περίπτωση που η Ουάσιγκτον αναγνωρίσει τη «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
21. Αριθ. 3237/12.3.92: Τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στις Βρυξέλλες, το οποίο περιγράφει την ελληνική απομόνωση από τους Ευρω¬παίους εταίρους για το θέμα της ονομασίας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας.
22. Αριθ. 3111/12.2.92: Τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα με ανεπίσημη ενημέρωση του πρεσβευτή Σωτήρχου από τον ευρισκόμενο (στις 11.2.92) στις ΗΠΑ επιτετραμμένο της πρεσβείας Williams για την πιθανή στάση της αμερικανικής κυβέρνησης στο θέμα αναγνώρι¬σης της «Μακεδονίας».
23. Αριθ. 1905/28.4.91: Τηλεγράφημα – διάβημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα προς την αμερικανική πρεσβεία στο Βελιγράδι για την προβολή θέματος ύπαρξης «μακεδονικής μειονότητας» στην Ελλάδα.
24. Αριθ. 2619/17.10.91: Τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα (Σωτήρχος), στο οποίο γίνεται ανάλυση των οικονομικών σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας και η πρόβλεψη για θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο τα επόμενα τρία με πέντε χρόνια!
25. Το «έγγραφο Ατές»: Έγγραφο -βιβλίο 150 σελίδων, το οποίο προετοιμάστηκε από την Τουρκική Ακαδημία του Πολεμικού Ναυτικού ακριβώς μετά την κρίση των Ιμίων με στόχο «οι εργασίες που θα γίνουν σχετικά με τα νησιά, νησίδες και βραχονησίδες του Αιγαίου στο άμεσο μέλλον να θεμελιωθούν πάνω σε επιστημονικές βάσεις και αλήθειες». Το εν λόγω «βιβλίο – έγγραφο» μεταφράστηκε από το ελληνικό υπουργείο Άμυνας.
26. «Το θεμελιώδες πρόβλημα στο Αιγαίο – τα νησιά αμφισβητούμενης κυριαρχίας»: Βιβλίο που εκδόθηκε από το Ανώτατο Ίδρυμα Κουλτούρας και Ιστορίας «Κεμάλ Ατατούρκ» το 1998. Έχει μεταφραστεί από το ελληνικό υπουργείο Άμυνας για «εσωτερική χρήση» αποκλειστικά.
27. Α4 Διεύθυνση – Τμήμα Αεροναυτιλιακό: Άκρως Απόρρητο σημείωμα του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών για την κατάργηση του θαλάσσιου συνόρου από τους νέους (2002) αμερικανικούς χάρτες.
28. Α7 Διεύθυνση: Τηλεγράφημα του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών προς τις ελληνικές πρεσβείες σε Λευκωσία και Ουάσιγκτον για την αμερικανική φιλική «υπόδειξη» περί της κατάργησης των ελληνοκυπριακών ασκήσεων.
29. Α4 Δ/νση Τουρκίας: Ανάλυση του αρμόδιου για τα ελληνοτουρκικά τμήματος του ελληνικού ΥΠΕΞ για την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και την ελληνική βοήθεια για να λάβει η Τουρκία ημερομηνία διαπραγματεύσεων ένταξης στην Ε.Ε.
30. Α4 Δ/νση. Σημείωμα: Σημείωμα της αρμόδιας Διεύθυνσης του ελληνικού ΥΠΕΞ, στο οποίο επισημαίνεται ότι, παρά το κλίμα προσέγγισης, η Τουρκία εμφανίζεται αμετακίνητη στις θέσεις της στο Αιγαίο.

Strategy Reports