Ίων Δραγούμης: Για να μεγαλουργήσει το Έθνος...

"Ένα έθνος άξιο θα πασκίζει πάντα να περιμαζωχτεί σ’ ένα κράτος δικό του για να ζήσει και να κυριαρχήσει, όπως κάθε ζωντανός οργανισμός το θέλει, μα, όταν δεν το μπορεί ή δεν το καταφέρνει ολοκληρωτικά, θα κοιτάζει να φυλάγεται τουλάχιστο όπως όπως από το χαμό του εαυτού του.
Το έθνος είναι ανάγκη να ζήσει με οποιαδήποτε πολιτική μορφή ή με πολλές μορφές και ξένες ίσως, και κομματιαστά ακόμη, αν δεν γίνεται αλλιώς, για να δημιουργήσει κάτι. Γιατί το έθνος είναι η ζωή και θέλει να δημιουργήσει. Μονάχα το....

έθνος μπορεί να δημιουργεί, αυτό έχει τη χάρη τούτη…
Ποιος είναι των εθνών ο σκοπός ο τελικός, πες τον προορισμό, πες τον αποστολή, πες τον ανάγκη; Ο πολιτισμός!
Να, έργο άξιο για τα έθνη, έργο ανθρωπιστικό, έργο αληθινά ανθρώπινο. Να, η δικαιολογία των εθνών. Να, πώς τα έθνη είναι χρήσιμα στην ανθρωπότητα. Να, πώς ξεπερνούν τα σύνορά τους, ξεχειλίζουν, πλαταίνουν, υψώνονται, γεμίζουν και κατακτούν τον κόσμο. Να, πώς είναι όμορφα τα έθνη και να, πού έσφαλε ο Χριστός και ο Κάρολος Μάρξ πολεμώντας τα έθνη. Του έθνους το άνθισμα και ο καρπός ο ωραίος είναι ο πολιτισμός.
Μα δεν μπορεί να είναι σημαντικό ένα έθνος χωρίς κάποια μεγάλη ιδέα, που σύμφωνα μ’ αυτή να ενεργεί, που να έχει πλαστεί απ’ τα σπλάχνα του και να το τραβά έπειτα αυτό το ίδιο προς την εκπλήρωσή της. Τα έθνη για να μεγαλουργήσουν και να κυριαρχήσουν ανάμεσα στα άλλα έθνη σε τόπους και σε χρόνους, κάτι μεγάλο πρέπει να βάλουν με το νου τους και να το αποζητούν, αλλιώς δεν είναι άξια για μεγάλα έργα και θα απομείνουν δούλοι άλλων εθνών, δούλοι πολιτικά ή πνευματικά και ψυχικά. Όχι να μεγαλοπιάνονται, γιατί έτσι κάνουν οι μικροί, μα σύμφωνα με μια παράδοση δική τους να βλέπουν και να θέλουν μεγάλα."

Ίων Δραγούμης

"Ελληνικός Πολιτισμός"