ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ - Του Μάρκου Μπότσαρη

 Ξημέρωσε η 10η Αυγούστου του 1823. Ο ξεχωριστός σουλιώτης Μάρκος Μπότσαρης ξεπέρασε πια το χρόνο και το χώρο και έγινε ο αθάνατος νεκρός, ο θρύλος και ο μύθος.

Είχε γεννηθεί 37 χρόνια πριν στο Σούλι και πατέρας του ήταν ο Κίτσος Μπότσαρης, γυιος του πολέμαρχου Γιώργη Μπότσαρη. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Σούλι απ’ όπου έφυγε μικρό παιδί το 1799 όταν ο Γιώργη Μπότσαρης πήρε όλη τη φάρα των Μποτσαραίων και εγκαταστάθηκε στο Βουλγαρέλι των Τζουμέρκων, γινόμενος όργανο του Αλή Πασά. Όταν ο Αλής κατέκτησε το Σούλι, δεν έκανε εξαίρεση για τους Μποτσαραίους. Ο νεαρός Μάρκος σώθηκε μαζί με τον πατέρα του στο μοναστήρι του Σέλτσου και κατέφυγαν στην Πάργα και αργότερα στην Κέρκυρα. Εκεί, πατέρας και γυιος υπηρέτησαν στ αδιάφορα τάγματα που είχαν συστήσει οι ξένοι στα Επτάνησα στην κατά καιρούς κυριαρχία τους εκεί ( Ρώσοι, Γάλλοι,Άγγλοι ).

Ο Μάρκος έφτασε στο βαθμό του Εκατόνταρχου. Ήταν πειθαρχικός και συγκροτημένος, με ωραίο παρουσιαστικό, σεμνός και ολιγόλογος, μέτριος στο ανάστημα και με γλυκιά φωνή. Γράμματα δεν ήξερε πολλά, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να συντάξει και να γράψει ένα ελληνο-αλβανικό λεξικό στα 1809.

 Όταν στα 1813 δολοφονήθηκε ο πατέρας του με υποκίνηση τελικά του Αλή, ο Αλής θέλησε να ευεργετήσει το γυιο του δολοφονημένου Κίτσου κι έτσι του παραχώρησε τον πύργο του Κουρτ Πασά στον Κακόλακο του Πωγωνίου. Ο Μάρκος εγκαταστάθηκε εκεί μαζί με την οικογένειά του ως διοικητής της περιοχής, φροντίζοντας όμως να λαμβάνει τα μέτρα του. Έτσι λοιπόν, δεν έμενε στον πύργο αλλά σε ένα μικρό σπίτι του χωριού, και φυλαγόταν να μην έχει το τέλος του πατέρα του.

Το 1820 ο Αλής συμμάχησε με τους Σουλιώτες στον πόλεμό του με τους σουλτανικούς.
 Οι Σουλιώτες επέστρεψαν στην πατρίδα τους και εκλέξανε τον Μάρκο αρχηγό. Τότε μπόρεσε ο Μάρκος να δείξει την αξία του στις διάφορες μάχες που χρειάστηκε να δώσουν οι Σουλιώτες όπου διακρίθηκε για την στρατηγική του τέχνη, την γενναιότητα και την παλικαριά του. Οι σουλτανικοί κατάφεραν να εξοντώσουν τον Αλή το Φεβρουάριο του 1822 και είχαν αιχμαλωτίσει την οικογένεια του Μάρκου που βρισκόταν στο Πωγώνι. Αλλά και οι Έλληνες που είχαν πάρει στο μεταξύ την Τριπολιτσά είχαν αιχμαλωτίσει την οικογένεια του Χουρσίτ και τα χαρέμια του. Η ανταλλαγή έγινε τον Μάρτη του 1822. Ο Μαυροκορδάτος, πρόεδρος του Εκτελεστικού, άκαπνος και ραδιούργος Φαναριώτης, πλησίασε τον Μάρκο πασχίζοντας να τον κάνει δικό του προκειμένου να στηρίξει την δύναμή του και στη δύναμη των Σουλιωτών.

 Ο αγνός Μάρκος όσο κι αν ήθελε να μείνει ανεπηρέαστος από τις ραδιουργίες του Μαυροκορδάτου, η σχέση του μαζί του άρχισε να τον αλλάζει και να τον φθείρει. Τον Ιούνιο του 1822 συγκρούστηκε με δύναμη 3000 τούρκων στην Πλάκα της Ηπείρου και παρά τις αρχικές νίκες, το ελληνικό στρατόπεδο διαλύθηκε. Ο Μάρκος έχοντας 32 μόνο συντρόφους κατευθύνθηκε στο Πέτα της Άρτας όπου και εκεί έλαβε μέρος πασχίζοντας να σταματήσει την φυγή και την πανωλεθρία, χωρίς να τα καταφέρει. Κατά την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου ο Μάρκος βρισκόταν εκεί και έκανε τις παραπειστικές διαπραγματεύσεις με τον Ομέρ Βρυώνη μέχρι να έρθει η βοήθεια από τον Μοριά. Πήρε στην πράξη το δίπλωμα του αρχιστρατήγου κατά την μάχη στο Κεφαλόβρυσο του Καρπενησίου τον Αύγουστο του 1823, πεθαίνοντας γι’ αυτό που αγάπησε πιο πολύ από οτιδήποτε άλλο στη ζωή του : την ελευθερία της Πατρίδος του. Κηδεύτηκε σε πάνδημο θρήνο στο Μεσολόγγι όπου στο Πάρκο των Ηρώων βρίσκεται ο τάφος του. Το δημοτικό τραγούδι, αυθεντικός ερμηνευτής των λαϊκών αισθημάτων, διέσωσε τον θρήνο του χαμού του Μάρκου
.

« Θρήνος μεγάλος έγενε μέσα στο Μεσολόγγι.

Το Μάρκο παν’ στην εκκλησιά,

Το Μάρκο παν’ στο μνήμα.

Ξήντα παπάδες παν’ μπροστά

και ξήντα δεσποτάδες.

Και πίσω παν’ Σουλιώτισσες...».

Με το άγγελμα του θανάτου του οι οπλαρχηγοί έκλαψαν σαν μικρά παιδιά γιατί ήξεραν ότι η Πατρίδα έχανε σε κρίσιμες στιγμές έναν από τους πιο άξιους και πιο αγνούς καπεταναίους. Έναν αγνό και με ακέραιο χαρακτήρα Σουλιώτη πολέμαρχο

Κλέφτικο ηρωικό δημοτικό τραγούδι από τον Παναγιώτη Λάλεζα. Στο κλαρίνο, ο Κώστας Γιαννακόπουλος. Στο λαούτο, ο Βασίλης Σμάνης.

Ζωντανή ηχογράφιση του 2008.